Açıklama
E-Fatura ve E-Defter
Kişisel bilgisayarların ve internetin her geçen gün hayatımıza daha fazla girmesiyle, elektronik uygulamaların giderek yoğunlaştığı bilgi ve iletişim çağını yaşıyoruz. Bilgi teknolojisindeki bu hızlı değişmeye paralel olarak; küresel ekonominin kuralları da hızla değişiyor. Şirketler, artık sınırları olmayan bir dünyada, rekabet gücünü arttırabilmek için, yeni dünya düzenine ayak uydurmaya çalışıyorlar.
Diğer taraftan iletişim çağının baş döndüren hızına yetişebilmek için şirketlerin yanı sıra; pek çok kurum da sürekli olarak kendini yenilemeye çalışıyor. İşte bu açıdan Gelir İdaresi Başkanlığı, elektronik uygulamaları oldukça yoğun olarak uygulayan bir kurum olarak karşımıza çıkıyor. Gelir İdaresi tarafından uygulanmakta olan internet vergi dairesi, e-beyanname, e-dilekçe, e-haciz gibi pek çok uygulamaya şimdi de e-fatura ve e-defter ekleniyor.
E-fatura ve e-defter uygulamaları, Türkiye’nin ve Türk şirketlerinin Dünya ekonomisi ile entegrasyonunda atılması gereken en önemli adımlardan birisidir. E-fatura ve E-defter, şirketlere; işgücü, kâğıt, baskı, arşivleme gibi pek çok konuda tasarruf imkânı sağlayacaktır. Ayrıca yönetimsel ve denetimsel olarak sağlayacağı imkânların yanı sıra uluslararası geçerliliğe sahip birçok evrensel fırsatlar sunacaktır.
İşte bütün bu hedeflere ulaşabilmek için; 13 Aralık 2011 tarihinde “Elektronik Defter Genel Tebliği” (Sıra No.1) yayımlanmış ve 01.01.2012 tarihinden itibaren e-defter uygulamasına izin verilmiştir.
Daha sonra, 397 ve 416 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğleri ile de mükelleflere elektronik fatura uygulamasından yararlanma hakkı sağlanmıştır. Diğer taraftan Mükelleflerin vergi kanunlarına uyumlarının artırılması, kayıt dışılığın izlenerek önlenmesi, elektronik fatura kullanma ve elektronik defter tutma zorunluluğunun getirilmesi amacıyla” 421 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği yayımlanmıştır. Tebliğin anlaşılmayan bölümleri ise 58 Sıra Nolu VUK Sirküleri ile açıklanmıştır. Ayrıca bazı eksiklikler de 424 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile giderilmiştir.
E-Fatura kapsamına kimler girmektedir?
Birinci grup; 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar,
İkinci grup ise; 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar, olarak tespit edilmiştir.
Bu kapsamdaki mükelleflere, 2013 yılının Eylül ayından itibaren E-Fatura ve 2014 yılının Eylül ayından itibaren E-Defter kullanma zorunluluğu getirilmiştir.
Madeni yağ lisansına sahip olanlar ile Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerin listesi VUK’nun 58 Sıra Nolu Sirküleri ekinde yayınlanmıştır.
Bu listelere bakıldığında; hemen hemen her gerçek ve tüzel kişinin alış-veriş yaptığı Migros, Carrefour, Kipa gibi büyük marketler hemen göze batmaktadır. Bu da demektir ki, pek çok işletme farkına bile varmadan E-Fatura kapsamına girmiştir.
E-fatura ve e-defter uygulamaları hakkında yapılan düzenlemelere göre; kapsama giren mükellefler, kağıt ortamında fatura düzenleyemezler. Eğer düzenlerlerse bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılacak ve ilgili mevzuata göre cezai hükümler uygulanacaktır.
Uygulamanın başlamasına çok az bir zaman kalmış olmasına rağmen, maalesef hala bu kapsamda olduğunu bilmeyen pek çok işletme bulunmaktadır. Uygulama tarihi yaklaştıkça adeta bir panik havası yaşanmaktadır. Acaba, bu konuda bir süre uzatımına gidilecek midir? Maliye Bakanının ifadelerine bakılırsa ufukta bir erteleme görünmüyor.
Kapsama girecek mükellefler net satış tutarı yerine brüt satış tutarı esas alınarak tespit edilmiş. Kimlerin kapsama gireceği dolaylı yoldan tarif edilmiş. Halbuki doğrudan belli bir satış tutarını aşanlar kapsama alınabilirdi. Fakat her hal ve takdirde ilk etapta kapsama girecek mükellef sayısının azami 30.000 civarında olduğu söyleniyor.
E-fatura ve e-defter uygulamalarına karşı en başından beri bir direnç olduğu muhakkaktır. Ancak unutmamak gerekir ki e-beyannameye de ilk zamanlar çok büyük bir direnç gösterilmişti. Bu gün e-beyannamenin kaldırılması düşünülebilir mi?
E-fatura ve e-defter uygulamalarının birçok teknik detayı var. Fakat en önemli özelliği, son derece pratik ve teknolojik oluşudur. Teknolojiye direnmek mümkün değildir. Diğer taraftan bu uygulamalar hem zaman açısından büyük bir tasarruf sağlayacak, hem de kayıt dışılığın önlemesinde önemli bir kilometre taşı olacaktır.
Şadi Çetin
07.06.2013
